Heterochromia: co to takiego? Poznaj przyczyny i rodzaje
Czym jest heterochromia? Definicja i podstawowe informacje
Heterochromia to fascynujące zjawisko charakteryzujące się różnicą w kolorze tęczówek oczu. Może objawiać się na kilka sposobów: jako różnica w barwie między dwoma oczami (tzw. heterochromia całkowita) lub jako występowanie więcej niż jednego koloru w obrębie jednej tęczówki (heterochromia centralna lub sektorowa). Kolor oczu, a tym samym jego ewentualne zmiany, determinowane są przez ilość i sposób rozmieszczenia melaniny, naturalnego barwnika znajdującego się w tęczówce. Choć heterochromia może wydawać się niezwykła, w większości przypadków jest to jedynie cecha fizjologiczna, która nie wpływa na jakość widzenia ani ogólne zdrowie oczu.
Ile ludzi ma heterochromię? Statystyki i ciekawostki
Heterochromia jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim, dotykającym około 1% populacji światowej. Choć nie ma dokładnych statystyk dotyczących wszystkich jej rodzajów, większość przypadków to heterochromia wrodzona. Ciekawostką jest fakt, że wiele znanych osobistości, takich jak Jane Seymour, Olivia Wilde, Benedict Cumberbatch czy Mila Kunis, posiada tę cechę, co dodaje im charakterystycznego uroku. Warto również wspomnieć, że heterochromia występuje nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt, będąc szczególnie widoczną u niektórych ras psów, jak husky, oraz u kotów. Warto zaznaczyć, że słynny muzyk David Bowie, wbrew powszechnym przekonaniom, nie cierpiał na heterochromię; różnica w postrzeganiu koloru jego oczu wynikała z anizokorii, czyli nierównego rozmiaru źrenic.
Rodzaje heterochromii – od centralnej po całkowitą
Heterochromia całkowita (kompletna)
Heterochromia całkowita, znana również jako heterochromia iridum, jest najbardziej rozpoznawalną formą tej anomalii. Polega ona na znaczącej różnicy w kolorze między dwiema tęczówkami. Jedno oko może mieć zupełnie inny kolor niż drugie – na przykład jedno może być niebieskie, a drugie brązowe. Jest to zazwyczaj cecha wrodzona, wynikająca z odmiennej dystrybucji melaniny w tęczówkach obu oczu od urodzenia.
Heterochromia sektorowa (częściowa)
W przypadku heterochromii sektorowej, inaczej nazywanej heterochromią częściową, zauważalna jest różnica w kolorze w obrębie jednej tęczówki. Oznacza to, że fragment lub „sektor” tęczówki ma inny odcień niż reszta. Może to przybierać formę plamki, klinu lub większego obszaru o odmiennym zabarwieniu. Ten rodzaj heterochromii również najczęściej jest cechą wrodzoną.
Heterochromia centralna (środkowa)
Heterochromia centralna, określana także jako heterochromia środkowa, charakteryzuje się występowaniem pierścienia lub obwódki o innym kolorze wokół źrenicy. Pozostała część tęczówki może mieć jednolity kolor. Podobnie jak pozostałe rodzaje, często jest to cecha dziedziczna, która pojawia się już podczas rozwoju embrionalnego.
Przyczyny heterochromii – genetyka, choroby i urazy
Heterochromia wrodzona – czy to genetyczne?
W zdecydowanej większości przypadków heterochromia jest cechą wrodzoną, co oznacza, że występuje od urodzenia. Jest ona często uwarunkowana genetycznie i dziedziczona w sposób autosomalny dominujący. Oznacza to, że wystarczy odziedziczenie jednej kopii genu odpowiedzialnego za tę cechę od jednego z rodziców, aby się ona ujawniła. Noworodki często rodzą się z niebieskimi oczami, a ostateczny kolor tęczówki ustala się zazwyczaj około trzeciego roku życia, co czasem może być mylone z pojawieniem się heterochromii.
Nabyta heterochromia: kiedy pojawia się później?
Chociaż rzadziej, heterochromia może być również nabyta, czyli pojawić się w późniejszym etapie życia. Może być ona spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak urazy mechaniczne oka, stany zapalne, choroby oczu, na przykład jaskra, czy też choroby ogólnoustrojowe, jak zespół Waardenburga, neurofibromatoza czy zespół Hornera. Czasami przyczyną zmiany koloru oczu może być również stosowanie niektórych leków. W przypadku nagłego pojawienia się lub zmiany koloru oczu, zawsze konieczna jest konsultacja z lekarzem okulistą.
Czy heterochromia jest groźna? Kiedy zgłosić się do lekarza?
Heterochromia a zdrowie oczu i widzenie
W ogromnej większości przypadków heterochromia jest zjawiskiem fizjologicznym i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia oczu ani jakości widzenia. Osoby z heterochromią zazwyczaj widzą tak samo dobrze, jak osoby z jednolicie ubarwionymi tęczówkami. Nie wymaga ona leczenia, a jej obecność jest jedynie kwestią estetyczną. Jednakże, jeśli zauważymy nagłe pojawienie się różnicy w kolorze oczu lub znaczącą zmianę istniejącej heterochromii, powinno to być sygnałem alarmowym. W takich sytuacjach niezbędna jest konsultacja z lekarzem okulistą, który przeprowadzi odpowiednie badania, aby wykluczyć ewentualne poważniejsze problemy zdrowotne lub choroby oczu, które mogłyby być przyczyną tych zmian. W przypadku heterochromii nabytej, leczenie skupia się na leczeniu pierwotnej przyczyny, a nie na samym kolorze oczu.
Dodaj komentarz